FAQ Camerawet

Net zoals bij een alarmsysteem voorkomt camerabewaking niet dat inbrekers je huis binnendringen. Ze kunnen er wel voor zorgen dat je ze sneller opmerkt en dat je nadien over beelden beschikt om de daders te kunnen identificeren. Vandaar dat camerabewaking ook enkel als aanvulling mag gezien worden op je organisatorische en bouwkundige maatregelen.

Kwaliteit

Kies voor kwaliteit en doe beroep op vaklui. Koop niet zo maar een of ander systeem online. Bespreek grondig wat je wil van je bewakingscamera. Niets is erger dan investeren in een camera’s als je nadien merkt dat je door de slechte kwaliteit de daders niet kan identificeren vanop afstand of als je plots beseft dat je camera niet voorzien is om ’s nachts duidelijke beelden te maken.

Wettelijke verplichtingen

Installeer je een camera, dan kom je onvermijdelijk in contact met de Camerawet (de wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera's, grondig gewijzigd door de wet van 21 maart 2018).  

Dit betekent dat jij, als bezitter van bewakingscamera's, de volgende drie stappen moet doorlopen om te voldoen aan deze wet:

1. je bewakingscamera's aangeven bij de politiediensten;
2. een register van de beeldverwerkingsactiviteiten bijhouden;
3. een pictogram aanbrengen aan de ingang van de bewaakte plaats.

Deze Camerawet is van toepassing op bewakingscamera’s. Dit zijn dus camera’s die geplaatst en gebruikt worden voor toezicht en bewaking op plaatsen om specifiek misdrijven tegen personen en goederen te voorkomen, vast te stellen en op te sporen.

Enkele voorbeelden van personen die deze wet zullen moeten toepassen:

• Een particulier die een bewakingscamera plaatst om de ingang van zijn woning/tuin te bewaken
• Een zaakvoerder van een winkel die bewakingscamera installeert om de etalage of de winkelrekken te bewaken
• Ondernemingen die bewakingscamera’s plaatsen om hun eigendom te beschermen tegen diefstallen, beschadigingen, inbraak …
• Gemeentelijke overheden die bewakingscamera’s plaatsen en gebruiken op het grondgebied van de gemeente

Belangrijk hierbij is het doel van de camera: toezicht en bewaking. Plaats je als natuurlijke persoon aan de binnenkant van je huis een camera voor persoonlijke en huiselijke doeleinden, dan hoef je de camera niet aan te geven. Camera’s die gebruikt worden om een familiaal evenement te filmen hoeven ook niet aangegeven te worden. 

Wie moet de aangifte doen?

De persoon die beslist heeft om camera’s te plaatsen (de verwerkingsverantwoordelijke) is verantwoordelijk voor de aangifte. De installateurs van bewakingscamera’s kunnen hiervoor niet aansprakelijk worden gesteld.

Wordt er een onderscheid gemaakt naargelang de plaats waar ik een bewakingscamera wil hangen?

De wet bepaalt uitdrukkelijk 3 types van plaatsen waar iemand een bewakingscamera kan installeren:

• "een niet-besloten plaats": dit is elke plaats die niet door een omsluiting is afgebakend en vrij toegankelijk is voor het publiek. Een omsluiting kan ook visueel zijn zolang de plaatsen maar duidelijk van elkaar kunnen worden onderscheiden

Voorbeelden: de openbare weg, een park, een gemeenteplein, een grote openbare parkeerplaats,…

• "een voor het publiek toegankelijke besloten plaats": dit is elk gebouw of elke door een omsluiting afgebakende plaats bestemd voor het gebruik door het publiek waar diensten aan het publiek kunnen worden verstrekt.

Voorbeelden: handelszaken, de loketzaal van een bank, een bioscoop, een restaurant, een hotel, het openbaar vervoer , een spektakelzaal, een sportzaal, een sportterrein, een administratieve ruimte, een kerkgebouw, een kabinet van een dokter, campings,…

• "een niet voor het publiek toegankelijke besloten plaats": dit is elk gebouw of elke door een omsluiting afgebakende plaats die uitsluitend bestemd is voor het gebruik door de gewoonlijke gebruikers.

Voorbeelden: een familiewoning, een appartementsgebouw, een kantoorgebouw, een fabriek, een boerderij,…

Voor de laatste twee types van plaatsen is het doorslaggevend criterium de bestemming die de verwerkingsverantwoordelijke eraan geeft. Een eventueel ander, al dan niet geoorloofd gebruik heeft niet meteen invloed op het toe te passen regime.

Bijvoorbeeld:

Het is niet omdat op de parking van een grootwarenhuis er ook andere personen komen parkeren, die geen gebruik maken van de aangeboden diensten, dat de voor het publiek toegankelijk besloten plaats (de parking) een niet-besloten plaats wordt.

De Camerawet stelt ook uitdrukkelijk dat de verwerkingsverantwoordelijke van een niet-besloten plaats enkel een openbare overheid kan zijn (net gelet op de definitie van deze plaats).

Hoe kan ik mijn bewakingscamera aangeven?

Je aangifte moet elektronisch ingediend worden via www.aangiftecamera.be.

Inloggen kan je zo:

• Via je e-ID of itsme
• Met een burgertoken
• Met een unieke veiligheidscode via een mobiele app

Enkele aandachtspunten:

• De aangifte moet gebeuren vooraleer de camera’s in gebruik genomen worden.
• Deze aangifte moet jaarlijks gevalideerd en, indien nodig, geactualiseerd worden zodat alle contactgegevens en informatie over de camera nog correct zijn.

Kan ik langskomen op het politiecommissariaat om aangifte te doen?

Je aangifte kan enkel elektronisch gebeuren op bovenstaand platform. Je kan er dus niet voor langs komen op het politiecommissariaat.

Waarvoor is het register van beeldverwerkingsactiviteiten nodig?

Volgens de nieuwe privacy-verplichtingen die gelden in het kader van de Europese Verordening  inzake Gegevensbescherming (GDPR) moet je een register van verwerkingsactiviteiten bijhouden als je personengegevens verwerkt (neem je camerabeelden op, dan verwerk je beelden van personen). De Gegevensbeschermingsautoriteit en de politiediensten kunnen vragen om toegang te hebben tot dit register.

Wat moet er in het register van beeldverwerkingsactiviteiten staan?

Alle vragen die aan bod moeten komen kan je in dit document vinden. 

Kan ik ergens een voorbeeld terugvinden van een register van beeldverwerkingsactiviteiten?

Ja, via deze link kan je een Excel-bestand downloaden waar je alle gegevens kan invullen:

https://www.gegevensbeschermingsautoriteit.be/model-voor-een-register-van-de-verwerkingsactiviteiten

Klik rechtsboven op “Model voor Register van verwerkingsactiviteiten”.

Waar vind ik een voorbeeld van het pictogram terug?

Via deze link vind je een voorbeeld van het pictogram terug: https://www.besafe.be/sites/default/files/pictogramme.jpg

Vergeet wel niet om er onderstaande gegevens op te vermelden:

1. Camerabewaking – Wet van 21 maart 2007
2. De naam van de natuurlijke persoon of rechtspersoon die verantwoordelijk is voor de verwerking
3. Contactgegevens van deze verwerkingsverantwoordelijke
4. Indien nodig: de functionaris voor de gegevensbescherming (DPO) – niet bij particulieren
5. Indien nodig: website verwerkingsverantwoordelijke waar betrokken personen alle info over de beeldverwerking van deze camera’s kunnen raadplegen – niet bij particulieren

Hoe groot moet dit pictogram zijn?

Er bestaan richtlijnen voor de grootte en het materiaal van het pictogram:

Kan ik ergens een stappenplan met meer uitleg terugvinden over de aangifte?

Ja, via deze link van BeSafe kan je de gebruikershandleiding raadplegen: https://www.besafe.be/sites/default/files/2018-07/user_manual_nl_-_11-07-2018.pdf

Mag mijn camera, éénmaal geplaatst, alles opnemen?

Neen, de algemene regel is dat de beelden toereikend, ter zake dienend en niet overmatig mogen zijn, overeenkomstig met het doel waarvoor ze geplaatst werden. De bewakingscamera’s mogen geen beelden opleveren die de intimiteit van een persoon schenden en mogen ook niet gericht zijn om informatie in te winnen over de filosofische, religieuze, politieke, syndicale gezindheid, etnische of sociale origine, het seksuele leven of de gezondheidstoestand.

De bewakingscamera’s die geplaatst zijn in een niet-besloten plaats (bv de gemeente plaatst een camera aan een invalsweg) mogen niet specifiek gericht zijn op een plaats waarvoor de verwerkingsverantwoordelijke niet zelf de gegevens verwerkt, tenzij hij daarvoor expliciet de toestemming heeft van de verwerkingsverantwoordelijke van die andere plaats.

In besloten plaatsen (zowel toegankelijk als niet-toegankelijk voor het publiek) mogen de bewakingscamera’s niet specifiek gericht worden op een plaats waarvoor de verwerkingsverantwoordelijke niet zelf de gegevens verwerkt. In het bijzonder bepaalt de wet dat de bewakingscamera’s die tegenover een niet-besloten plaats (bijvoorbeeld openbare weg) of een voor het publiek toegankelijk besloten plaats (bv een winkel) gericht zijn, zo geplaatst moeten worden dat de opnamen op die plaats tot het strikte minimum worden beperkt. Bij sommige bewakingscamera’s kan je instellen dat dit gedeelte dan zwart is op het je scherm. Bij goedkopere alternatieven die je vaak online bestelt, kan je dit niet.

Voorbeelden:

• Ik film met mijn bewakingscamera een deel van de tuin van mijn buur
• Ik heb een bewakingscamera aan de voordeur van een rijhuis en film een deel van de openbare weg

Mag de verwerkingsverantwoordelijke de beelden altijd in real-time bekijken?

De Camerawet schrijft voor op welke manier de verwerkingsverantwoordelijke de beelden mag bekijken en dit verschilt naargelang het soort plaats waar er wordt gefilmd. Wanneer de bewakingscamera hangt op een niet-besloten plaats  (bv. de openbare weg) mag men de beelden uitsluitend bekijken in real time onder de volgende voorwaarden:

• onder toezicht van de politiediensten;
• opdat de bevoegde diensten onmiddellijk kunnen ingrijpen bij misdrijven, schade, overlast of verstoring van de openbare orde en in hun optreden optimaal kunnen worden gestuurd.
• Bewakingsagenten kunnen door de openbare overheid ook gemachtigd worden om dergelijke beelden in real time te bekijken.
• De Koning kan eveneens bijkomende personen aanduiden die onder toezicht van de politiediensten deze beelden kunnen bekijken. Momenteel is dit KB nog niet aangenomen.

Wat de besloten plaats, toegankelijk voor het publiek en niet toegankelijk voor het publiek (bv. lokettenzaal van een bank of appartementsgebouw) betreft, schrijft de Camerawet uitdrukkelijk voor dat de beelden uitsluitend in real time mogen worden bekeken om onmiddellijk te kunnen ingrijpen bij misdrijven, schade, overlast of verstoring van de openbare orde.

De verwerkingsverantwoordelijke of de persoon die onder zijn gezag handelt, neemt verder alle nodige voorzorgsmaatregelen teneinde de toegang tot de beelden te beveiligen tegen toegang door onbevoegden. De verwerkingsverantwoordelijke voor een publiek toegankelijk besloten plaats kan wel volgens de Camerawet een controlescherm plaatsen dat openbaar in real time de beelden in die plaats verspreid. Denken we maar aan het scherm dat bij het binnenkomen van een supermarkt hangt en waarbij de persoon die binnenkomt zichzelf gefilmd ziet als hij het scherm passeert.

Als mijn camera niet opneemt, valt hij dan onder de Camerawet?

De definitie van een bewakingscamera (het soort camera’s waarop de Camerawet doelt) spreekt van verzamelen, verwerken of  bewaren van beelden. Bewakingscamera’s die enkel in real-time filmen (en dus niet opnemen) zijn dus ook onderworpen aan deze wet. Belangrijk bij de Camerawet is het doel van je camera: toezicht en bewaking.

Moet ik mijn videoparlofoon aangeven volgens de Camerawet?

Als de videoparlofoon enkel dient om bezoekers te identificeren, geen opnames maakt en in de dichte nabijheid van de deur geïnstalleerd wordt dan hoeft deze niet aangegeven worden.

Is één van bovenstaande wel het geval, dan moet je videoparlofoon aangegeven worden (valt dan onder de Camerawet).

Mag ik de beelden bewaren?

Het is niet verplicht om de beelden te bewaren. De wet stelt alleen dat de beelden die geen bijdrage kunnen leveren tot het bewijzen van overlast, een misdrijf of schade of tot het identificeren van een dader, een ordeverstoorder, een getuige of een slachtoffer, niet langer dan één maand mogen bewaard worden.

Mag ik een camera plaatsen op mijn oprit om mijn geparkeerde camionette te bewaken?

Ja, dit mag, maar hou er wel rekening mee dat deze camera onder de Camerawet valt. Je moet dus de drie stappen doorlopen op pagina 1 om met alles in orde te zijn.

Valt een nepcamera onder de Camerawet?

Neen, het doel van een nepcamera (of dummy camera) is niet toezicht en bewaking, wat noodzakelijk is om onder de Camerawet te vallen.

Als je beslist een nepcamera te plaatsen om mogelijke inbrekers/dieven af te schrikken dan raden we wel aan om ook een pictogram te bevestigen. Zo lijkt het net echt.

Mag ik een verborgen camera installeren?

Neen, in de Camerawet is elk heimelijk gebruik van camera’s verboden. Je hebt altijd de toestemming van de gefilmde persoon nodig. Het binnengaan van een gebouw waar een pictogram hangt, wordt gezien als een impliciete toestemming dat hij/zij gefilmd wordt. Het is dus heel belangrijk dat het pictogram goed zichtbaar is.

Mag de verwerkingsverantwoordelijke de beelden overmaken aan de politiediensten?

De verwerkingsverantwoordelijke van een al dan niet voor het publiek toegankelijke besloten plaats, of de persoon die optreedt onder zijn gezag:

• mag de gefilmde beelden meedelen aan de politiediensten of de gerechtelijke overheden indien hij feiten vaststelt die een mogelijke inbreuk betekenen en waarbij de beelden kunnen bijdragen om deze feiten te bewijzen of de daders te identificeren;
• moet de gefilmde beelden meedelen aan de politiediensten wanneer zij erom vragen in het raam van hun administratieve of gerechtelijke politieopdrachten en indien de beelden de vastgestelde inbreuk betreffen.

Als het een besloten plaats toegankelijk voor het publiek betreft kan de verantwoordelijke ook de beelden in real time overdragen aan de politiediensten:

• in het kader van specifieke plaatsen die een bijzonder veiligheidsrisico kennen (bv. luchthavens, militaire domeinen, penitentiaire instellingen,…); of
• wanneer zich een feit voordoet waarvoor de tussenkomst van de politiediensten vereist is. Om van deze mogelijkheid gebruik te kunnen maken is echter wel eerst een schriftelijke overeenkomst nodig tussen de concrete verwerkingsverantwoordelijke en de politiedienst waarin de modaliteiten voor die overdracht beschreven staan.

Ik werd gefilmd. Wat zijn mijn rechten?

Iedere gefilmde persoon heeft een recht van toegang tot de beelden, indien de beelden ook daadwerkelijk werden opgenomen. Om uw recht van toegang uit te oefenen moet u een gedateerd en ondertekend schriftelijk verzoek (eventueel samen met een kopie van uw identiteitskaart) richten aan de verwerkingsverantwoordelijke. In dit verzoek omschrijft u de redenen waarom u toegang vraagt tot de beelden. Daarnaast moet het verzoek ook wel voldoende gedetailleerde informatie bevatten om de betrokken beelden precies te kunnen lokaliseren.

Wat als ik niet in orde ben met de camerawetgeving?

De niet-naleving van de camerawet wordt bestraft met strafboetes (en niet met administratieve sancties):

Inbreuk op de regels voor:

• de toegang tot de beelden en de beveiliging ervan (artikel 9)
• het verbod om gevoelige gegevens of gegevens die de intimiteit schenden, te verwerken (artikel 10)

ð  Boete van 250 euro tot 20.000 euro (let op, nog te vermeerderen met de opdeciemen, dus maal 8!)

Inbreuk op de regels voor het plaatsen en gebruiken van camera’s en beelden (artikelen 5 tot 8/2): advies van de gemeenteraad, pictogram, aangifte, register, richting van de camera’s, bewaringstermijn …

ð  Boetes van 100 euro tot 10.000 euro (let op, nog te vermeerderen met de opdeciemen, dus maal 8!)

Personen die dergelijke beelden beschikken en die vermoedelijks verkregen werden door het schenden van de Camerawet kunnen met dezelfde geldboetes gestraft worden.

Waar kan ik terecht als ik extra hulp nodig heb bij de aangifte?

Via e-mail: helpdeskcamera@eranova.fgov.be

Telefonisch: 02/739.42.80 (van maandag tot vrijdag, tussen 9u en 17u)

Bronnen:

https://www.gegevensbeschermingsautoriteit.be/cameras

https://www.besafe.be/nl/veiligheidsthemas/camera

Brochure Camerawet

laatst bijgewerkt op 24 juni 2020